Я з палёгкаю ўздыхнуў, думаў, што цяпер-то ён, напэўна, забудзе пра Надзю. Але не. Кожныя вакацыі Мікола прыязджаў дадому і з нейкай зацятай упартасцю хадзіў за ёю амаль па пятах. Асабліва на танцах. Ён літаральна не выпускаў Надзю з рук. Я, канечне, злаваў, перажываў. А Надзі, відаць, падабаліся і гэтыя Міколавы заляцанні, і мае пакуты.
Між іншым, першы яе пацалаваў Зыль. Калі адыходзіў у армію. Забег у школу, папрасіў на хвілінку Надзю, і калі тая выйшла, адразу згроб яе, як мядзведзь, у абдымкі і пацалаваў... І хоць Надзя пазней, расказваючы мне, смяялася з гэтага, пераконвала, што пацалаваў ён яе ўсяго толькі ў шчаку і што ўсё гэта глупства, а непрыемны асадак надоўга застаўся ў маёй душы...
І вось Мікола Зыль прыйшоў дадому зноў. У водпуск. Ужо мараком падводнай лодкі. За гэтыя два гады ён, здаецца, яшчэ больш пашырэў у плячах, узмужнеў. А як пасуе яму матроская форма!
З нядобрым пачуццём я чакаў суботняга вечара. Я адчуваў, усёй сваёй істотай адчуваў, што ў гэты вечар нешта здарыцца. Абавязкова здарыцца! Я ўвесь дзень настройваў сябе мужна і горда прыняць любы ўдар. А ўсё роўна, калі прыйшоў у клуб, адчуваў нейкае трымценне на душы.
І вось... з ёю танцуе Зыль! Сэрца маё адразу пахаладзела і забілася, як птушка ў сіле. Я стараўся не глядзець у іх бок - і ўсё роўна бачыў толькі іх. Вось ён паклаў ёй руку на плячо і, упарта зазіраючы ў вочы, стаў нешта гаварыць... Яна то ўсміхнецца, то згодна кіўне галавою, зноў усміхнецца.
Праклятыя, несканчона доўгія хвіліны! Я стаяў напяты ўвесь, як струна.
Танец нарэшце скончыўся. Надзя села на месца. Але не паспеў я перавесці дыханне, як яна раптам устала і накіравалася да выхаду. За ёю - Зыль! Даганяе яе і бярэ за руку. Праходзяць міма. Хоць бы глянула ў мой бок!
Нейкая невядомая сіла штурхнула мяне ўслед за імі.
- Надзя, - паклікаў я.
І галавы не павярнула. Я паўтарыў гучней:
- Надзя!
Яна быццам ірванулася з рук Зыля, але той утрымаў яе.
- Надзя, ты пойдзеш з ім?
Ні гуку ў адказ. Я павярнуўся і пайшоў дахаты.
І толькі дома раптам адчуў, што губляю над сабой уладу. Крыўда, злосць і шалёная рэўнасць кіпелі ўва мне.
Я кінуўся да матацыкла. Скорасць, толькі шалёная скорасць магла астудзіць, супакоіць мяне!
* * *
Трэці вечар нікуды не іду. Ні ў кіно, ні на танцы. Адно, што трохі прыхварэў. Усю тую ноч я, нібы шалёны, насіўся на матацыкле і прастудзіўся. А другое... Я вырашыў ёй больш не дараваць. На гэты раз цвёрда і канчаткова. Хопіць! Колькі можна здзекавацца? Не кахаеш - скажы прама, чэсна, а кахаеш - дык нашто вытвараць такое? Адным словам, кропка. Не хачу болей нават думаць пра яе.
Не хачу - і штохвілінна думаю. У маім распалена хваравітым уяўленні, нібы жывыя, паўстаюць малюнкі: вось яны ідуць з Зылем у абнімку, вось ён цалуе яе, вось... О Божа! І, сціснуўшы зубы, я хаджу па хаце, як затраўлены звер.
Чаго я толькі не перадумаў за гэтыя трое сутак. То я, губляючы цярплівасць, гатовы быў бегчы да яе дадому, бегчы на край свету, стаць перад ёй на калені і прасіць, маліць, толькі б яна была са мною зноў. А то скрыгачу зубамі ад злосці, нянавісці: «Не! Не дарую, ніколі, нізавошта!» То зноў пераконваю сябе, што трэба ўбачыць яе.
Трэція суткі ідзе несціханая, пакутлівая бітва між розумам і сэрцам. Што ж усё-такі рабіць? Што?!
* * *
Я падышоў да яе ля клуба, адразу пасля кінафільма, але яна не стала нават са мною гаварыць. Дадому ішла так хутка, што я ледзь не подбежкам ішоў следам.
Ля веснічак яна прыпынілася, сказала:
- Ты што-небудзь хацеў у мяне запытацца?
- Надзя, навошта ты так? Гэта я, калі хочаш, павінен на цябе злаваць, а не ты на мяне.
- А я і не злую. Я заўсёды такая. Проста ты мяне не ведаў!
Дарма я стараўся пачаць гаворку спакойна, шчыра - яна як узяла, так упарта і трымала да канца свой халодны, пагардліва-злы тон. Ад гэтага, як звычайна, я разгубіўся, збянтэжыўся і адчуваў сябе апошнім дурнем. Я ведаў, што вось зараз, у гэты крытычны момант, мне трэба нешта гаварыць, спрачацца, даказваць, а я нічога не мог гаварыць.
Яна вынесла з дому кнігі, якія перад гэтым я даваў ёй чытаць, і зноў стала воддаль - чужая, непрыхільная, злая.
- Надзейка... - не вытрымаў я. - Дык што, няўжо так і разыдземся, нічога не сказаўшы адно аднаму? Як жа так?
Яна прыжмурыла вочы і тым жа ледзяным голасам, з прыдыханнем сказала:
- Не турбуйся. Я еду тады ж, як і ты. Я табе яшчэ скажу, усё скажу.
І пабегла.
* * *
Вакацыі, можна сказаць, мінуліся.
Учора нашы студэнты - і берасцейскія, і менскія, і больш далёкія - сабраліся разам і наладзілі невялікую вячэру.