* * *
У нас - новы выкладчык сучаснай беларускай мовы. Міхась Іосіфавіч Лямцэвіч. Акуратны, падцягнуты мужчына. Гадоў, мусіць, пад сорак, а мо і больш, калі меркаваць па сівых валасах. Гаворыць трохі глухаватым, у нос голасам.
Прынялі мы яго спачатку суха, насцярожана. На першай жа лекцыі ўзнік непрыемны інцыдэнт. Ранейшы выкладчык нас прывучыў: можна займацца чым хочаш, каб толькі не было шуму. Вось чаму, як толькі Міхась Іосіфавіч назваў сябе і пачаў чытаць лекцыю, кожны з нас паціху ўзяўся за сваё.
Валодзя Баравы дапісваў верш, калі нечакана над ім пачуўся голас:
- Усё зразумела ці не?
Валодзя ўзняў галаву. Строгія вочы выкладчыка глядзелі проста на яго.
- Я да вас звяртаюся, малады чалавек. Так, так.
Баравы разгублена падняўся:
- Зраз-зумела...
- Што вам зразумела?
Валодзя замітусіўся, палез у канспект. Але там было чыста.
- Ну, тое... што да другога... што да першага скланення...
- Садзіцеся! - голас выкладчыка гнеўна задрыжаў. - Я думаў, што вы чалавек незвычайных здольнасцей. Можаце і слухаць, і пісаць вершы. Аказваецца, не.
Міхась Іосіфавіч вярнуўся да кафедры, нейкую хвіліну яшчэ маўчаў, відаць, супакойваючы сябе, а потым цвёрда сказаў:
- І запомніце надалей. Я нікому яшчэ не дазваляў і не дазволю займацца на сваіх лекцыях абы-чым. Калі вы не паважаеце мяне, дык паважайце хоць сваю родную мову!
Гэты інцыдэнт на некаторы час затрымаў наша збліжэнне з Міхасём Іосіфавічам. Пакрыўджаны напачатку нашай няўвагай, ён трымаўся з намі падкрэслена суха і стрымана. Мы ж у сваю чаргу адчувалі нейкую няёмкасць і таксама трымаліся зводдаль, старанна пісалі канспекты, не задаючы ніякіх пытанняў.
Але ад лекцыі да лекцыі наша ўзаемная насцярожанасць паступова знікала. Міхась Іосіфавіч, улюбёны ў беларускую літаратуру, у роднае слова, пачынаючы лекцыю, забываўся на ўсё, расказваў пра дзеяслоўныя канчаткі, пра розныя суфіксы і прэфіксы з такім захапленнем, што сухія і сумныя правілы набывалі раптам незвычайную цікавасць і паэтычнасць. Кожную тэму ён перасыпаў, расквечваў дасціпнымі прымаўкамі, прыказкамі, урыўкамі з вершаў, якіх ведаў безліч. А часам і зусім адступаў ад тэмы і доўга расказваў нам пра каго-небудзь з пісьменнікаў.
І неяк самі сабой мы памкнуліся да Міхася Іосіфавіча. На перапынку абступаем яго і доўга яшчэ не выпускаем з аўдыторыі, распытваем пра ўсё, што нас цікавіць.
А сёння мы папрасілі Міхася Іосіфавіча, каб ён памог нам арганізаваць і весці своеасаблівы творчы семінар. Многія ж з нас пішуць і вершы, і апавяданні, а вось сказаць пра іх аўтарытэтнае слова няма каму. Міхась Іосіфавіч ахвотна згадзіўся. Дамовіліся першы семінар правесці ў гэту суботу. А каб не было афіцыйна, вырашылі сабрацца ў інтэрнаце вечарам, за шклянкаю кавы.
* * *
Каторы ўжо раз гляджу «Паўлінку» - і не магу глядзець яе без хвалявання, без адчування нейкай асаблівай радасці, сонечнага свята. Колькі ж у гэтым спектаклі роднага! І як хораша, з якой любоўю паказана тут душа беларуса з яго прыроднай дасціпнасцю і багатым гумарам, з яго імпэтнай весялосцю і цягавітай працавітасцю.
Дзякуй жа табе, неўміручы Купала, за гэту высокую, святую радасць! Дзякуй табе, любы народзе, за тое, што кожны раз, калі я прыпадаю розумам і сэрцам да тваіх светлых крыніц, я быццам дужэю целам, ачышчаюся, абнаўляюся душою.
* * *
Толіку Крывецкаму зноў не далі стыпендыі. Сёння ўсёй групай мы раіліся, як быць.
Ігар Касцевіч сказаў Святлане Карэлінай:
- Мне здаецца, ты ў стыпендыі не дужа маеш патрэбу. А ў Крывецкага няма ні рубля...
Карэліна пачала даводзіць, што ў яе сям'я, хутка будзе дзіця, што яны жывуць асобна ад бацькоў і стыпендыя ім вельмі патрэбна.
- У цябе працуе муж. Зрэшты, калі на тое пайшло, мы можам пагаварыць з тваімі бацькамі. Мне здаецца, яны згодзяцца даваць вам гэтых няшчасных трыццаць рублёў. А хто дасць Крывецкаму?
Усе сядзелі, слухалі і маўчалі. І толькі пасля ўжо, пад канец заняткаў, Беленькі і яшчэ той-сёй пачалі шаптацца, папракаць Касцевіча і групу за жорсткасць і несправядлівасць.
Тады Мікола Верас не стрымаўся:
- Як табе, Кастусь, не сорамна! Калі мы ўсе разам гаварылі пра гэта, дык ты маўчаў. А цяпер ужо хочаш быць добранькім.
І радасна было бачыць, як група давала Беленькаму рашучы, гнеўны адпор. А ён таго і заслужыў. Калі на тое пайшло, дык куды больш сумленна, нават больш чалавечна, гуманна зрабіў Касцевіч, сказаўшы Карэлінай усё прама, адкрыта, у вочы.
* * *
Быў у гасцях у Міхася. Жыве ён, праўда, далекавата. Ехаць трэба спачатку аўтобусам, потым - трамваем, а затым яшчэ ісці добрых паўкіламетра.