Выбрать главу

Пад канец, калі ў руках застаецца ўсяго некалькі пісем, я пачынаю перабіраць канверты паволі-паволі, пакідаючы надзею як на далей.

Няма...

Пасля таго як яна патэлефанавала, я паслаў ёй ліст і напісаў, каб яна ўсё-такі растлумачыла свае паводзіны, сказала нарэшце пра ўсё чэсна і прама.

Ні слуху ні духу.

І мяне ахопліваюць самыя супярэчлівыя пачуцці - крыўда, злосць, трывога...

  * * *

Даша з «Блуканняў па пакутах»... Як жа яна падобная да Надзі! І знешне, і характарам. Гэткая ж няяркая, але прывабная, азораная ўнутраным агнём прыгажосць, летуценнасць і халаднаватая пяшчотнасць, прастата і яшчэ нешта невыказна жаноцкае, глыбока прыроднае...

І ўсё ж я зайздрошчу Цялегіну. Даша яго кахала! Кахала і не хавала гэтага. І калі я чытаў, як яна, абняўшы за шыю, цалуе свайго «любага Івана», сэрца маё аж зайшлося ад болю.

  * * *

Я не ведаю, што са мной робіцца...

Іншы раз я гатовы, не думаючы ні аб чым, не бачачы нічога, ісці куды-небудзь далёка-далёка. У невядомасць. Растварыцца ў гэтай невядомасці...

Я брыду па горадзе, як па вялікай, бязлюднай пустыні. Як глухі і сляпы. Толькі часам, калі блізка ад мяне праплыве ў паветры зжаўцелы, апалы ліст, я спынюся, правяду яго позіркам да зямлі, - і яшчэ самотней стане на душы.

А то ахопіць раптам поўнае здранцвенне. І не хочацца ні блукаць, ні чытаць, ні жыць...

Калі ж пачынае ісці дождж - халодны, асенні, сумны, - мне здаецца, што гэта плача неба, і хочацца плакаць разам з ім...

  * * *

Толькі цяпер я, здаецца, пачынаю разумець Алеся. Як і на яго, на мяне напаў нейкі дзікі, бунтарскі настрой. Хочацца рабіць некаму назло, насуперак усялякім правілам і законам.

  * * *

Заўважаю, як час няўмольна зменьвае мяне: нешта забірае, нешта прыбаўляе, нешта шліфуе, крышталізуе...

Нават у каханні я прыкметна перамяніўся. Раней я жыў адным сэрцам, пачуцці непадзельна валодалі мною. Каханая для мяне была нечым незямным, таямнічым, непагрэшна-чароўным. Я доўга не бачыў, якія ў яе грудзі, ногі, які стан. Я ўспрымаў яе ўсю безаглядна, з той здзіўлена-зачараванай радасцю, з якой успрымае чалавек першае цяпло вясновага сонца...

Цяпер жа да хмельнай стыхіі пачуццяў усё часцей прымешваецца халодная цвярозасць розуму. Пачынаеш думаць, аналізаваць, прыдзірліва прыглядацца да кожнай дробязі. І знікае ранейшая таямнічасць, і нешта непазбежна губляецца...

А можа, гэта і добра - разумная цвярозасць? Бо што б то было, калі б ты ўсё жыццё, увесь час жыў толькі адным сэрцам?

  * * *

Вершы, вершы...

Вершы ў аўдыторыях, у інтэрнаце, вершы наяве і ў снах. Варта толькі сысціся двум студэнтам, і, глядзіш, ужо адзін з іх узмахвае рукамі - чытае вершы, свае або чужыя.

Першыя месяцы, памятаю, мне здавалася гэта нават трохі ненармальным, ненатуральным. Але паступова гэты вір захапіў, уцягнуў у сваю бурлівую плынь і мяне. І цяпер я разам з усімі чытаю вершы, апантана бегаю па кнігарнях у пошуках новага паэтычнага зборніка, жыву гэтай узнёслай, чароўнай атмасферай.

І шчыра здзіўляюся: як жыў без усяго гэтага раней? Як можна наогул жыць без вершаў? Паэзія ж не толькі адкрывае ў жыцці цудоўнае, яна ўзвышае чалавека, выхоўвае яго пачуцці.

  * * *

Быў на занятках музычнага ўніверсітэта. З нашай групы ходзяць усяго тры чалавекі - Люда Барташэвіч, Валодзя Баравы і я. Шчыра кажучы, я таксама вагаўся: браць абанемент ці не браць? Але Валодзя напусціўся: «Дзівак! Калі ты яшчэ будзеш мець такую магчымасць? Бяры!»

Узяў і не каюся.

Дзве-тры гадзіны музыкі - і цэлы тыдзень потым (аж да наступных заняткаў) адчуваеш у сабе нейкую шчасліва-трапяткую радасць, як бы дакрануўся да чагосьці сонечнага, крыштальна чыстага, невыказна цудоўнага. Нішто, мусіць, так не пранікае ў самыя патаемныя куткі чалавечай душы, як музыка!

Музыка, музыка... Як абядняем мы сябе, абкрадваем, калі, апраўдваючыся занятасцю або, яшчэ горш, неразуменнем вялікай музыкі, пазбягаем яе. Музыку трэба слухаць як найчасцей! Я перакананы, што нават тады, калі чалавек яшчэ не ўмеў гаварыць, ён ужо слухаў музыку. Музыку вясновага лесу, летняй навальніцы, асенняга выраю, зімовай завірухі. Музыку срэбнагалосых ручаёў, абуджанай зямлі, чыстага неба...

Музыка, як і прырода, супакойвае, ачышчае чалавека, робіць яго дабрэйшым, абуджае ў ім імкненне да светлага, высокага.

  * * *

Перастаў сустракацца з Галяй. Уся тая зачараванасць, якая да гэтага жыла ў маёй душы, раптам бясследна знікла. Я зразумеў, што нічога, акрамя жадання падабацца ёй, у мяне не было і няма. Я ўсё прыдумаў і стараўся падмануць, пераканаць сябе, што гэта сапраўды так.