Мядзведзь становіцца на заднія ногі і раве, як бычок, якога на бойню вядуць.
Усе ўражаныя, апроч пана Заблоцкага. «Ну й навука, — грэбліва думае ён. — Я і без акадэміі так змог бы!.. »
— А ну-ка, Міхалка, пакажы, як паны Кубліцкі ды Заблоцкі яйка наседжвалі! Ад Куры-Шчабятуры.
Мядзведзь паказвае. Усе смяюцца — апроч паноў.
— А цяпер пакажы, як паны Кубліцкі ды Заблоцкі на прусакоў палявалі!
Мядзведзь паказвае.
«Адкуль ён ведае, касалапы?», — мільгае ў галаве пана Кубліцкага. А Павадыр як быццам іхнія думкі адгадвае: — Ды пра вашыя подзвігі, панове, пагалоска па ўсім свеце разбягаецца! Газеты толькі пра тое і пішуць! Праўда, Міхале! Пакажы-ка, як шаноўнае панства рабіла лататы ад возера Куцапага, ратуючыся ад цмокаў!..
— Не трэба паказваць! — паспешліва кажа пан Кубліцкі. — Я ж бачу: ваш Міхалка галодны. Яго спачатку трэба накарміць. Міхалка! Хадзі да склепу, трушчы рэпу!
Мядзведзь як бы таго і чакаў: прастуе да склепу і пачынае грызці рэпу. Ды з такім смакам, з такім хрубасценнем гэта робіць, што паны ажно ніякавеюць. І кожнага точыць думка: «Усе прыпасы ператрушчыць! Як да лета дажыць?» Але гэтых думак яны не выказваюць. Пакрыўдзіць калядоўнікаў — апошняя справа. А тыя, адспяваўшы ды адскакаўшы, поўныя ночвы дабра панам нажадаўшы, пускаюць Механошу. І той падыходзіць да паноў з такой, ведаеце, хітраватай усмешачкай. Дзе яны бачылі такую ўсмешку?
— Выбачайце, шаноўны паночку, — кажа пан Кубліцкі. — але ў нас усе пачастункі з рэпы. Кілбаса з рэпы, сала з рэпы, сыр з рэпы. Бачыце, лекар выпісаў нам рэпную дыету... — Э, пане, маніш, — без цырымоніяў кажа Механоша. — А што вунь у паноў пад елкай?
Паны глядзяць пад елку і бачаць... А божа ж мой! Чаго ж, чаго толькі там не навалена! Цэлая гара гасцінцаў! Вось дык святы Мікола! Кідаюцца паны да гэтай кучы падарункаў ды пачынаюць яе разбіраць.
Вось стаіць кош, а ў ім — кілбасы, булкі, цукеркі, марцыпаны, біклажкі з віном... «Усё, што на дрэвах расце... » — прыгадваецца панам.
Вось другі кош, поўны фінікаў, хвігаў, мігдалаў ды іншых заморскіх пладоў, што ў Палястыне растуць. Вось куфар, на куфры надпіс: «Дзякуй за добрыя адносіны да жывёлаў». Адчыняюць, а ў ім — свінка, з лычыкам і крыльцамі, з чыстае чакаляды, ды важкая такая!
Вось торбачка, у ёй нешта прыемна так, меладычна дзвэнгае. Развязалі торбачку — а з яе глядзяць на паноў масляна-жоўтымі вочкамі залатыя дукаты, дукаты, дукаты... Вось дзежачка з мёдам, ладненькая такая... Вось мех з аўсом. Вось бочачка з селядцамі.
Ад такое раскошы паны проста розум губляюць. Пан Кубліцкі кажа: «Мама», пан Заблоцкі кажа: «Бабуля». І абодва пакаціліся на падлогу, як два снапы.
Ужо на іх пырскалі, хукалі, кілбасу пад нос падносілі. Нарэшце паны ачомаліся. Бачаць — калядоўнікі скінулі маскі, і такія знаёмыя абліччы ды мызы! І вочы ва ўсіх напалоханыя і добрыя.
Вось «Каза» — дзеўка Дрыпа, ды якая прыгажуня сталася, яшчэ лепш, чым раней была. Вось «Павадыр» — чорны барадач. — А гэта цар Максімілян, з ціятру, — кажа дзеўка Дрыпа. — Ён у ціятры цара гуляў. А для мяне — дык праўдзівы цар. Я яго надта люблю. Мы цяпер муж і жонка. У ціятры разам выступаем, талеры маем...
Вунь «Жораў» — маску скінуў, а крылы пакінуў... Птушка нейкая дзівосная...
— А я сынок Цмока, Куры-Шчабятуры ўнучак, — кажа ён. — Я таксама з яйка вылупіўся...
А «Механоша» — гэта ж, вядома, кот Буркун. Вочы зялёныя, хітрыя.
— Я дык ні з кім не ажаніўся, — кажа ён. — Кошкі ўсюды аднолькавыя. Няма, адным словам, у жыцці шчасця. Вырашыў да вас вярнуцца. Тут усё-ткі сцены родныя, і мышы знаёмыя...
— А вы чаму маскі не скінулі? — пытаюцца паны ў Каня і Мядзведзя.
— А мы — сапраўдныя, — чалавечым голасам адказвае Конь. — Няўжо не пазнаяце. Я ж Гарцук!
— Ды які ж ты стаў гладкі!.. — дзівяцца паны. — Ды памаладзеў як! Проста жарабятка!
— А я ажаніўся, — апусціўшы вочы, кажа Гарцук. — Знайшоў тую прыўкрасную кабылку ды прапанаваў ёй капыт і сэрца. І яна пагадзілася. Я тут ненадоўга. Мяне маладая жонка чакае. — А я таксама сапраўдны, — кажа Мядзведзь. — Я з Смургоняў. Прывітанне вам, панове, ад рыжа-лысага. Ён прасіў, каб вы на яго не трымалі крыўды. Ён добры. Толькі пажартаваць любіць.
— Дык гэтыя булкі ды кілбасы — ад яго?! — здагадваюцца паны.
— Не гэтак важна, панове... Лічыце, што святы Мікола падараваў...
— Вось табе маеш! Усе сабраліся! — круціць галавой пан Заблоцкі.
— Толькі Свінкі лятучай няма... І Осліка... — з сумам кажа пан Кубліцкі.
— Прывітанне вам ад іх і паклон, — кажа птушаня, унучак Куры-Шчабятуры. — Быў я ў выраі — бачыў лятучую Свінку. А Ослік дабраўся да Палястыны, але што ён там робіць — гэта пакуль што вялікая таямніца.