Podczas jazdy między kolejnymi kryjówkami Kojot niezbyt przekonywająco wyjaśniał przyczyny targowania się.
— Ratuję tych ludzi przed ich własnym, absurdalnym, wyobrażeniem gospodarki, oto co robię! Ekonomia daru to niezła teoria, jeśli chodzi o założenia, niestety, nie przystaje do naszych realiów. Na liście towarów istnieją „pozycje krytyczne”, które muszą posiadać wszyscy, więc ludzie muszą je sobie dawać. To sprzeczność, nie sądzisz? Więc próbuję wypracować system racjonalny. W obecnej chwili pracują zresztą nad tym Wład i Marina. Ja tylko usiłuję wprowadzać ich teorie w życie, co oznacza, że na mnie skupia się cały żal i rozgoryczenie.
— A ten system…
— No cóż, mamy w nim do czynienia ze swego rodzaju dwutorowością. Wciąż możemy rozdawać wszystko, co tylko chcemy, ale artykuły pierwszej potrzeby uważa się za wartości, które trzeba odpowiednio rozdzielać. I, dobry Boże, nie uwierzyłbyś, w jakich sporach czasami biorę udział. Ludzie potrafią być takimi głupcami… Usiłuję sprawić, aby to wszystko przyczyniało się do ekologicznej stabilizacji, tak jak każdy z systemów Hiroko, żeby w każdej kryjówce wszyscy żyli tak, jak trzeba i zajmowali się wyspecjalizowaną produkcją. A co dostaję w zamian? Złorzeczenia i obelgi, oto co dostaję! Straszliwie mi złorzeczą! Gdy próbuję odzwyczaić ich od prezentów, nazywają mnie królem złodziei, a kiedy proszę, by przerwali nieustanne gromadzenie zapasów, krzyczą, że jestem faszystą. Co za głupcy! Ciekaw jestem, jak zamierzają żyć, skoro żadna kolonia nie może być samowystarczalna, a połowa z tych ludzi to paranoicy? — Kojot westchnął teatralnie. — Cóż, tak czy owak, robimy postępy. Christianopolis produkuje żarówki, Mauss Hyde hoduje nowe gatunki roślin, jak sam widziałeś, w Bogdanów Vishniac wykonuje się skomplikowane urządzenia, takie jak pręty do reaktorów, „niewykrywalne” pojazdy czy większość spośród naszych dużych robotów, twoja Zygota zajmuje się opracowaniami naukowymi, i tak dalej. A ja rozwożę to wszystko po całej planecie.
— Jesteś jedynym, który się tym zajmuje?
— Poniekąd tak. W pewnym sensie są samowystarczalni, pominąwszy sprawę „pozycji krytycznych”. Wszyscy otrzymują programy komputerowe i nasiona, to są artykuły podstawowe… Poza tym, co jest ważne, tylko nieliczni znają miejsca, w których znajdują się wszystkie ukryte kolonie.
Tej nocy, podczas jazdy, Nirgal zastanawiał się nad słowami Kojota. Starszy mężczyzna mówił właśnie o wzorcach nadtlenku wodoru i azotu oraz o nowym systemie Włada i Mariny, ale choć Nirgal ze wszystkich sił starał się zrozumieć słowa Kojota, momentami przekraczało to jego możliwości: albo dlatego, że pojęcia były za trudne, albo z tego powodu, że Kojot, chcąc coś wyjaśnić, często odbiegał od tematu, czynił rozmaite dygresje albo rozwodził się nad trudnościami, które przyszło mu pokonywać. Chłopiec postanowił, że po powrocie do domu wypyta o wszystko Saxa lub Nadię i przestał słuchać swego towarzysza, uciekając w świat swoich myśli.
Kraina, przez którą właśnie przejeżdżali, była gęsto usiana pierścieniami kraterów; nowsze częściowo pokrywały, a nawet całkowicie grzebały starsze.
— Coś takiego nazywamy kraterowaniem nasyconym. To bardzo stary teren.
Nirgal zauważył, że wiele kraterów w ogóle nie miało stożków, tkwiły po prostu w powierzchni i wyglądały, jak płytkie, koliste wgłębienia o płaskich dnach.
— Co się przydarzyło tym stożkom?
— Zwietrzały.
— Z jakiego powodu?
— Ann twierdzi, że sprawiło to działanie lodu i wiatru. Mówiła mi też, że, w pewnym momencie, na południowych wyżynach zniknął aż kilometr powierzchniowego płaszcza.
— Mogło zniszczeć wszystko!
— Ale potem wróciło tego jeszcze więcej. To bardzo stary grunt.
Między kraterami ziemię pokrywały pojedyncze kamienie, toteż droga była wyboista. Wszędzie znajdowały się tu pochyłości i wzniesienia, kotliny i kopce, bruzdy i rowy tektoniczne, wypiętrzenia, wzgórza i doliny. Teren był płaski jedynie na stożkach kraterów i sporadycznie spotykanych, niskich, podłużnych szczytach. Kojot, kiedy tylko mógł, wykorzystywał owe płaszczyzny, jako drogi. Jednakże szlak, którym podążali po bryłowatej powierzchni, miał tyle zakrętów, że Nirgal nie mógł uwierzyć, iż możliwe jest zapamiętanie takiej trasy. Powiedział o tym Kojotowi, który roześmiał się, ubawiony:
— Co masz na myśli, mówiąc „zapamiętanie”? Przecież już się zgubiliśmy!
Na szczęście, nie była to cała prawda. Niebawem na horyzoncie pojawił się pióropusz moholu i Kojot raźno ruszył w jego kierunku.
— Wiedziałem od samego początku — wymamrotał. — To mohol Vishniaca. Pionowy szyb, szeroki na kilometr, wydrążony prosto w dół, w skalne podłoże. W pasie na siedemdziesiątym piątym stopniu szerokości areograficznej wykopano cztery takie mohole, ale dwa z nich zostały opuszczone, usunięto z nich nawet roboty… Vishniac to właśnie jeden z tych dwóch. Obecnie przejęła go grupka bogdanowistów, którzy zamieszkali na jego dnie. — Kojot znowu się roześmiał. — To wspaniały pomysł, ponieważ można się wbić w boczną ścianę wzdłuż drogi, prowadzącej na dno, a tam na dole można do woli wytwarzać ciepło i nikt tego nie zauważy, a jeśli nawet zauważy, uznaje tylko za uboczny produkt odgazowania moholu. Mieszkańcy mogą się tam zajmować wszystkim, czym chcą… na przykład przetwarzaniem uranu do prętów paliwowych reaktorów. Teraz jest to przemysłowe miasteczko. A także jedno z moich ulubionych miejsc, ponieważ odbywają się tu naprawdę wspaniałe przyjęcia.
Kojot wjechał do jednego z licznych małych rowów, które przecinały powierzchnię, po czym zahamował i dotknął ekranu. Duża skała rowu odsunęła się na bok, odsłaniając czarny tunel. Kiedy tylko wjechali, natychmiast zamknęły się za nimi kamienne wrota. Nirgal, oszołomiony wrażeniami, sądził, że podczas tej wyprawy nic go już nie może zaskoczyć — Teraz jednak, z szeroko otwartymi ze zdumienia oczyma, obserwował, jak rover Kojota zjeżdża, tunelem, którego surowe, skalne ściany niemal dotykały obudowy kamiennego pojazdu. Zjazd wydawał się trwać bez końca.
— Wykopali tu wiele tuneli dojazdowych, aby nie było widać najmniejszego poruszenia przy samym moholu. Mamy do przejechania około dwudziestu kilometrów.
W końcu Kojot wyłączył reflektory. Ich pojazd wytoczył się w ciemną jak bakłażan ciemność nocy. Znajdowali się na stromej drodze, najwyraźniej spiralnie schodzącej w dół ściany moholu. Światła z tablicy przyrządów pomiarowych pojazdu połyskiwały niczym maleńkie latarenki i Nirgal, wypatrując poprzez odbity w oknie obraz swej twarzy, widział drogę i ocenił, że jest teraz cztery, a może pięć razy szersza, niż rover. Niemożliwością było określenie rozmiarów samego moholu, ale widząc krzywiznę drogi, chłopiec zorientował się, że musi być ogromny.
— Jesteś pewien, że nie skręcamy ze zbyt dużą prędkością? — spytał niespokojnie swego towarzysza.
— Ufam automatycznemu pilotowi — odrzekł, lekko poirytowany pytaniem, Kojot. — A w ogóle… dyskusja na ten temat przynosi pecha.
Pojazd toczył się drogą w dół ponad godzinę, zanim na tablicy przyrządów pomiarowych rozległo się ciche piknięcie i rover skręcił w lewo, w kierunku krętej, skalnej ściany. Przy zewnętrznym luku śluzy powietrznej pojazdu znajdował się teraz tunel garażowy.