Яна падкурчыла ногі, наклала на калені падбародак i нейкі момант маўчала. Узняла галаву — вочы яе, шырока расплюшчаныя, былі напоўнены ці то страхам, ці то радасцю — не разгледзеў у зацянёным шторамі пакоі стары Пыльчанка.
«Я лятала ў Кутаісі».
У сэрца ўдарыла цёплая хваля замілавання да дзяўчыны: значыцца, дамовіліся! I ў яго… у ix будзе яшчэ адна дачка! Што ж ты не радуеш маці, дурненькая? Але Тамара зноў апусціла галаву на калені, усё роўна як захацела заплакаць. Што ж, ад такой радасці можна i заплакаць — дзяўчыне!
«Барыса няма там».
Уладзімір Паўлавіч уздрыгануўся.
«Дзяжурны на прахадной званіў некуды i сказаў, што ён на заданні. Але я прыходзіла пяць дзён, i кожны раз мне адказвалі, без званкоў, адразу, што ён на заданні. На яго самалёце за пяць дзён можна пяць разоў абляцець усю зямлю. Я помніла прозвішча яго сябра… Генадзя Круглова i выклікала яго… Ен баяўся глядзець мне ў вочы i таксама сказаў, што Барыс на заданні i пачаў заспакойваць… Не бойся, кажа, Тома. Я не называлася, а ён ведаў мяне. Нічога страшнага — задание мірнае, усе мы такое выконваем. Няпраўда гэта! Вы здагадваецеся, дзе ён?»
Пыльчанка не адказаў, бо сэрца паднялося да горла i не давала вымавіць слова.
«Барыс там! Там! Уладзімір Паўлавіч!»
«Цішэй, дзіця маё».
«Але Вользе Андрэеўне не кажыце. Гэта ён для маці зрабіў тайну. Вы знаеце, чаму я паляцела? Я атрымала пісьмо, напісанае ў той жа дзень, калі атрымала. Я ў Гомелі была, на станцыі біялагічнай рабіла. Спачатку думала, што сам Барыс ці хтось з сяброў прылятаў у Гомель. Што ім з ix хуткасцямі! А потым цюкнула мне. Я перачытала яго пісьмы, ён спачатку часта пісаў… I ўгледзела, знаеце, выпадкова неяк, што ў двух апошніх i ў гэтым, трэцім, пераламваўся канверт. Разумееце? Вось так… каб палажыць у другі канверт. Адтуль ён прысылаў пісьмы ў сваю часць, сябру, а той — мне… i вам. Канешне, i вам…»
Тамару ажно закалаціла.
Уладзімір Паўлавіч пагладзіў яе па галаве — як малую.
«Супакойся. Барыс — вопытны лётчык. У душманаў няма самалётаў. Там няма паветраных баёў».
Сказаў гэта не толькі для яе заспакаення — для свайго таксама.
Заехаў дадому ўдзень, калі Вольга была на рабоце, перачытаў Барысавы пісьмы. Ix было нямнога за тры месяцы пасля пабыўкі, бацькам ён пісаў не так часта, як нявесце. Вясёлыя пісьмы з грузінскімі анекдотамі. Аднак i пасля доўгага ляжання бачна было, што канверт апошняга пісьма згінаўся. О, дзявочая ўважлівасць i пільнасць! Яны зарчэй за матчыну.
…Промні фар разразалі жнівеньскую ночь. Незвычайную. Рабінавую. Неба на захадзе паласавалі частыя бліскавіцы. Як успышкі далёкіх гарматных стрэлаў. Усё роўна што набліжаўся фронт. Зарніцы гэтыя i страшылі i зачароўвалі. Ноч незвычайна пахла хлебам i палыном. Ніколі не чуў такога вострага палыновага паху. Збожжам ночы пахла кожнае лета. Ці гэта ў душы такая горыч? Ад трывогі за сыноў. Ад тайны, якую мусіць скрываць ад Вольгі, баючыся за яе здароўе. Ад болю. Ен напісаў начальніку палітаддзела часці. Неразумна напісаў, ад жадання прымусіць вайскоўда хаця б на ўскоснае прызнанне. Паскардзіўся, што Барыс не піша i яны, бацькі, хвалююцца. Цяпер перажываў. Навошта напісаў няпраўду? Кінуў цень на сына. Але сам Барыс піша, часта піша — Тамары. То навошта паніка, домыслы?! Сорамна сталаму чалавеку. Нервы здаюць?
— Ты што сказаў?
— Я? Не. Я задрамаў. Ты не спіш?
— Каб я магла заснуць.
— Не рабі трагедыі, калі ласка. Звычайная прафілактыка. Абследаванне.
— Вернецца — не пушчу назад на гэтую праклятую станцыю.
— Так гэта проста: узяла i не пусціла дарослага чалавека. Мяне не пусці… у Бабіна…
— Паедзеш яшчэ раз да старога вар’ята — узніму гвалт, скандал. Патрабую, каб гвалтам яго адтуль забрал i. I табе запісалі…
— Ты бачыш, як бліскае? Ты падобная на тую бліскавіцу.
— Не суцяшай сябе. Я бліжэй. Магу апячы.
Засмяяўся Змітро.
— З вамі не заснеш.
— А мы знарок цябе весялім, каб не спаў. Ты чуеш, як пахне палын?
— Палын? — здзівілася Вольга Андрэеўна. — Табе пахне палын?
— А што? Тут палыновы стэп. Быў калісь. Можа, з тых казакаў я, што гулялі тут. Пыль-чан-ка! I ўзнімаў пыл, i глытаў яго. Можа, у генах маіх закладзена чуць тое, чаго не чуюць іншыя?
Вольга Андрэеўна слухала мужа моўчкі, сур’ёзна, без ценю ўсмешкі.
Змітро смяяўся:
— Вясёлы вы чалавек, Уладзімір Паўлавіч.
— Ад весялосці, брат, i памру. Яна — што алкаголь: умераная доза — лякарства, а многа яго— атрута.
— Ад весялосці ніхто не памёр.