Выбрать главу

Ацаніўшы скарб, мы зноў паклалі яго ў куфар і аднеслі да дзвярэй, каб паказаць Магамету Сінгху. Потым урачыста паўтарылі клятву трымацца адзін аднаго і не выдаваць таямніцу. Мы вырашылі схаваць здабычу ў бяспечным месцы, пакуль у краіне зноў не ўсталюецца мір, а потым пароўну яе падзяліць. Дзяліць яе ў той момант не мела сэнсу, бо калі б у нас знайшлі такія каштоўнасці, гэта выклікала б падазрэнні. У форце ўсё нашае жыццё было навідавоку, і трымаць скарб пры сабе не выпадала. А таму мы перанеслі куфар туды ж, дзе пахавалі цела, зрабілі ў адной з найлепш захаваных сценаў выемку, дастаўшы некалькі цаглінаў, і там схавалі здабычу. Я старанна запомніў гэтае месца і на наступны дзень намаляваў чатыры планы – па адным для кожнага з нас, – а ўнізе паставіў «знак чатырох», бо мы пакляліся, што скарб дзелім пароўну, без аніякіх прывілеяў. І я, паклаўшы руку на сэрца, магу прысягнуць, што гэтай клятвы не парушыў.

Няма сэнсу расказваць вам, чым скончыўся індыйскі мяцеж. Пасля таго як Ўілсан узяў Дэлі, а сэр Колін вызваліў Лакхнаў, справа, можна сказаць, была зробленая. Прыбылі свежыя ангельскія сілы, і Нана Сахіб* шмыгануў за мяжу. Лятучы атрад палкоўніка Грэйтхеда ўзяў Агру ў аблогу і выгнаў адтуль усіх пандзі*. У краіне запанаваў мір, і мы чацвёра пачалі ўжо спадзявацца, што набліжаецца дзень, калі мы без аніякай рызыкі зможам забраць і раздзяліць здабычу. Аднак надзеі так і не спраўдзіліся – нас арыштавалі за забойства Ахмета.

Вось як гэта здарылася. Калі раджа даверыў свайму служку каштоўнасці, ён ведаў, што рабіў: той быў надзейны чалавек. Але яны, гэтыя людзі з Усходу, надзвычай недаверлівыя, і таму раджа паслаў услед за ім другога, яшчэ больш вернага чалавека. Той атрымаў загад шпіёніць за Ахметам і ніколі не спускаць з яго вачэй, ідучы за ім нібы цень. Той ноччу гэты шпег таксама быў ля крэпасці і бачыў, як Ахмет зайшоў у дзверы. Ён, канечне, падумаў, што той знайшоў у нас прыстанак, і на наступны дзень папрасіў дазволу наведаць форт. Аднак Ахмета і след прастыў. Шпегу гэта падалося падазроным, і ён звярнуўся да сяржанта аховы, а той данёс камандзіру. Пачалося стараннае расследаванне, і цела знайшлі. І вось у той момант, калі мы чацвёра думалі, што нам нішто не пагражае, нас раптам хапаюць і судзяць за забойства, бо трое з нас стаялі ў тую ноч на варце, а чацвёрты суправаджаў забітага да крэпасці. Скарб падчас суда не ўсплыў, бо раджу пазбавілі ўлады і выслалі з Індыі, а таму нікому да яго справы не было. Злачынства, аднак, вельмі хутка раскрылі, і не было сумневу, што ўсе мы з ім так ці іначай звязаныя. Сікхам прысудзілі пажыццёвую катаргу, мне ж – смяротнае пакаранне, хаця пасля замянілі вырак на іншы, той самы, што ў астатніх.

Мы аказаліся ў вельмі дзіўнай сітуацыі: сядзелі ў кайданах, амаль не спадзеючыся калі-небудзь выйсці на волю, і валодалі пры гэтым ключом да таямніцы, які мог узнесці нас над іншымі, калі б толькі мы маглі ім скарыстацца. Было з чаго кусаць локці! Мы мусілі трываць поўхі і выспяткі ад усялякай нікчэмнасці, есці адзін рыс і піць адну ваду, ведаючы, што на волі нас чакае неверагоднае багацце – засталося толькі вырвацца з турмы. Я мог бы ад гэтага звар’яцець, але заўсёдная ўпартасць дапамагла мне ўзяць сябе ў рукі і чакаць свайго часу.

Урэшце мне здалося, што ён надыходзіць. З Агры мяне перавялі ў Мадрас, а адтуль – у Порт-Блэр на Андаманскіх астравах. Белых вязняў там было мала, і я хутка займеў нейкія прывілеі, бо адпачатку паказаў сябе з добрага боку. Мне далі маленькую халупу ў Хоўптаўне – маленькім паселішчы на схіле гары Харыет, – і здаралася нават, што я заставаўся ў прыемнай самоце. Хаця месца ўвогуле было гідкае і нездаровае, а за межамі нашага невялікага пасялення жылі абарыгены, канібалы, заўсёды гатовыя дзьмухнуць у якую атрутную трубку, калі побач апынецца ахвяра. Мы капалі зямлю, і пракладалі каналы, і вырошчвалі ямс, і рабілі мноства іншага, а таму працы хапала на ўвесь дзень. Увечары, аднак, у нас заставалася трошкі вольнага часу. Апроч таго, я навучыўся рыхтаваць для нашага хірурга лекі і засвоіў яшчэ нейкія яго ўменні. Увесь гэты час я шукаў магчымасці збегчы, аднак паміж Андаманскімі астравамі і кантынентам ляжалі сотні міляў вады, а вецер у тых шыротах вельмі слабы ці ўвогуле не дзьме, таму ўцёкі былі справай нялёгкай.

Наш хірург, доктар Сомертан, быў маладым, прыемным і шчырым чалавекам. Вечарамі ў яго на кватэры збіраліся іншыя маладыя афіцэры і гулялі ў карты. Прыёмны пакой, у якім я займаўся лекамі, месціўся акурат ля гасцёўні і злучаўся з ёй маленькім акенцам. Часам, калі я адчуваў сябе вельмі самотным, я гасіў лямпу і станавіўся ля яго, каб паслухаць размовы і паглядзець на гульню. Я люблю гуляць у карты, і гэта было амаль гэтак жа цудоўна, як граць самому. Звычайна там збіраліся маёр Шолта, капітан Морстэн і лейтэнант Бромлі Браўн, што былі тады ў кіраўніцтве мясцовых войскаў, сам доктар і два ці тры турэмныя чыноўнікі, старыя хітруны, што вялі разумную і асцярожную гульню. Такая вось прыемная кампанія.