Выбрать главу
Што зробіш? Стала ясна — Ніхто больш не падкіне ні сантыма I давядзецца распачаць сеанс.
Тут выйшаў раптам з-пад старой катрынкі Зусім маленькі акрабат, Апрануты ў ружовы колер лёгкіх. Была ў яго на шчыкалатках і запясці                                                      футра.
Падскочыў                 з крыкамі кароткімі I міла нам салютаваў, Узняўшы ўгору рукі.
Адну нагу адставіў ён назад, Дагодліва і нізка пакланіўся На ўсе чатыры часткі свету.
Калі ж падняўся ён на шар,— Пяшчотнай музыкаю стала Яго малое цела, І ўжо не засталося Снакойных, апатычных гледачоў.
«Як дух маленькі, бесцялесны!» — Падумаў кожны.
I песня рухаў заглушыла Старую, механічную катрынку, Якую чалавек круціў, Пакрыты попелам далёкіх продкаў.
Малы кульнуў сваё сальта мартале З такой гармоніяй, Што і катрынка сціхла, Катрыншчык жа Закрыў рукамі твар; Здавалася, што гэта ўжо не пальцы, А верныя нашчадкі яго лёсу; I на старэчым твары прараслі Маленькія зародкі будучыні.
Зноў крык чырванаскурага. I апёльская музыка дрэў. I знікненне дзіцяці.
Акрабаты ўзнімалі, гуляючы, Гіры вялізныя. Яны жангліравалі грузамі.
Але глядач шукаў дзіця дзівоснае                                                 ў самім сабе.
О век! Век воблакаў!

МАЛЕНЬКАЕ АЎТО

Трыццаць першага жніўня Тысяча дзевяцьсот чатырнаццатага года, Я выехаў з Давіля позна ўвечары У малым аўтамабільчыку Рувэра.
З шафёрам разам трое нас было.
«Бывай», — сказалі мы эпосе ўсёй. А над Еўропай уздымаліся гіганты гневу.
Арлы, чакаючы ўзыходу сонца, пакідалі гнёзды, Пражэрлівыя рыбы выплывалі з бездані. Збіраліся народы — пазнаёміцца грунтоўна, А мерцвякі ад жаху калаціліся                              ў сваіх дамоўках змрочных.
Брахалі злосныя сабакі на слупы граніц.
Я ехаў, і былі ў маёй душы Усе арміі, якія між сабою ваявалі; Яны паўзлі і выгіналіся,                                   адна другую вынішчалі; Былі ў маёй душы лясы і вёскі Бельгіі, Даліна Руж і Франкаршан,                                      былі сялібы — Яны заўсёды першыя пакутвалі                    ад чужаземнага нашэсця; Я нёс з сабой артэрыі чыгунак — Там ехалі на смерць салдаты, Жыццю шматкаляроваму яны салютавалі                                                        ў апошні раз…
Я нёс з сабою акіянаў глыбіню,— Між затанулых караблёў Там плавалі страшыдлы. I неймаверную я нёс з сабою вышыню — Туды арол не ўзнімецца — Там чалавек у бой ідзе на чалавека I падае раптоўна ўніз, нібыта зорка.
Я адчуваў:                як новыя і спрытныя істоты Сусвет будуюць новы і кіруюць рухам; Як незвычайную вітрыну выстаўляе, Разбагацелы на чужым дабры гандляр; Як гоняць пастухі гіганцкі статак — Ідуць жывёліны нямыя                                і скубуць паціху словы, На іх сабакі брэшуць на дарозе.
Ніколі не забуду я таго начнога пераходу: Маўчалі мы, ніхто не вымавіў ні слова. О, змрочнае цяжкое адбыццё, Калі тры нашы фары                                 ў цемры паміралі! О, ноч пяшчотная, перадваенная!
О, вёскі, Дзе працавалі спехам кавалі: Іх выклікалі                   ад поўначы да першае гадзіны раніцы!
Ма ймчаліся да сінесіняга Лізье І да Версаля залатога, І тройчы мы спыняліся,                         каб шыну трэснутую замяніць.